Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tuyệt vời nhất cho hầu hết trẻ sơ sinh, góp phần làm giảm các nguy cơ về sức khoẻ ngắn hạn và dài hạn ở cả người mẹ và em bé [1]. Cho con bú sữa mẹ là món quà tuyệt vời nhất dành cho cả bạn và con. Chính vì vậy tổ chức y tế thế giới WHO khuyến cáo cho bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời và tiếp tục cho bú đến khi trẻ 2 tuổi hoặc hơn [2]. Tuy nhiên tại Việt Nam theo khảo sát năm 2009 thì tỉ lệ cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu chỉ chiếm 20% [3]. Hãy cùng tìm hiểu thêm về lợi ích của sữa mẹ cũng như tác dụng của việc cho con bú đối với bản thân người mẹ.
Lợi ích cho trẻ
Sữa mẹ là tốt nhất cho trẻ vì các lý do sau:
– Sữa mẹ có chứa nhiều tế bào, hormone và các kháng thể giúp bảo vệ em bé khỏi bệnh tật. Sự bảo vệ này là duy nhất và thay đổi hàng ngày để đáp ứng nhu cầu sinh trưởng của trẻ. Bé được bú mẹ càng lâu thì càng được có lợi cho sức khỏe của bé.
– Sữa mẹ có đầy đủ các thành phần béo, đường, nước, đạm và các khoáng chất cần thiết. Cùng với sự lớn lên của bé, các thành phần này cũng được thay đổi theo để phù hợp với sự thay đổi nhu cầu dinh dưỡng của trẻ
– Nghiên cứu cho thấy trẻ được bú mẹ có nguy cơ mắc các bệnh dưới đây thấp hơn:
– Hen suyễn
– Ung thư máu (khi nhỏ)
– Béo phì (khi nhỏ)
– Viêm tai
– Chàm da
– Tiêu chảy và nôn ói
– Viêm nhiễm đường hô hấp dưới
– Viêm ruột hoại tử sơ sinh, một bệnh lý ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa của trẻ sinh non hay trẻ sinh trước 37 tuần.
– Hội chứng đột tử trẻ sơ sinh (SIDS)
– Tiểu đường tuýp 2
– Sữa mẹ dễ tiêu hóa hơn sữa công thức.
– Sữa mẹ có thể giúp làm giảm nguy cơ của các vấn đề sức khỏe ngắn hạn và dài hạn ở những trẻ sinh non.[4][5]
Lợi ích cho mẹ [6][7]
Sản xuất hormone tốt
Nhiều người mẹ sẽ cảm thấy phấn chấn và vui vẻ hơn khi ôm ấp cho con bú. Những cảm xúc này được tăng lên bởi sự sản xuất của nhiều loại hormone, chẳng hạn như:
– Prolactin: giúp tạo cảm giác an bình, làm cho bạn thấy thư giãn và tập trung lên em bé.
– Oxytocin: làm tăng cảm xúc tình yêu và sự gắn kết giữa mẹ và con.
Những cảm giác an lành này là một trong những lý do nhiều phụ nữ tiếp tục cho các con tiếp theo bú sau khi cho bé đầu tiên bú mẹ.
Tốt cho sức khỏe của mẹ
Ngoài tác dụng tích cực lên cảm xúc của mẹ, việc cho con bú còn có nhiều lợi ích lên sức khỏe của mẹ:
– Những người mẹ cho con bú sẽ hồi phục nhanh chóng và dễ dàng hơn sau khi sinh. Hormone oxytocin sản xuất khi cho con bú sẽ giúp tử cung co lại về kích thước bình thường nhanh hơn và có thể làm giảm chảy máu hậu sản.
– Cho con bú có thể giúp giảm cân dễ dàng hơn vì người mẹ sử dụng nhiều calories để tạo sữa cho bé bú. Phụ nữ cho con bú mẹ hoàn toàn trong 3 tháng đầu thường giảm cân nhiều hơn so với những người mẹ khác. Những người tiếp tục cho con bú hơn 4-6 tháng có thể tiếp tục giảm thêm cân.
– Nhiều nghiên cứu cho thấy những phụ nữ cho con bú có tỉ lệ ung thư vú và buồng trứng thấp hơn.
– Một số nghiên cứu phát hiện rằng việc cho con bú mẹ giúp làm giảm nguy cơ tiểu đường tuýp 2, thấp khớp và các bệnh tim mạch, bao gồm cao huyết áp và mỡ máu.
– Cho con bú mẹ hoàn toàn cũng giúp trì hoãn có kinh nguyệt trở lại sau khi sinh, giúp giãn khoảng cách giữa các lần mang thai. Cho con bú mẹ hoàn toàn có thể là một phương pháp ngừa thai tự nhiên nếu như người mẹ chưa có kinh trở lại, em bé bú mẹ cả ngày và đêm, và em bé nhỏ hơn 6 tháng tuổi.
Lợi ích thực tiễn
– Sữa mẹ rẻ hơn sữa công thức rất nhiều. Khi cho con bú,người mẹ chỉ cần bổ sung thêm nhiều nhất là 400-500 calories hàng ngày để sản xuất đủ sữa cho con bú, trong khi sữa công thức thì có thể tiêu tốn đến hàng triệu đồng mỗi tháng tùy thuộc vào hãng sữa và lượng sữa tiêu thụ.
– Buổi tối, cho bé bú trực tiếp đơn giản hơn nhiều so với việc phải ngồi dậy pha sữa cho bé.
– Khi đi công việc hoặc đi xa, chỉ cần bế bé lên và đi, không cần phải mang nhiều đồ để pha sữa.
– Cho con bú cũng tác động tích cực lên môi trường bởi vì không cần phải rửa bình sữa cũng như không cần phải bỏ hộp sữa sau khi dùng.
Lợi ích quan trọng nhất: cảm giác đong đầy tình mẫu tử
Hầu hết các bà mẹ đặt cảm xúc này lên hàng đầu trong những lý do vì sao họ chọn cho con bú. Vì chỉ có mẹ mới có thể cho con bú, cho nên việc cho con bú mẹ là một trải nghiệm cảm xúc đặc biệt, tạo ra sự gắn kết mạnh mẽ và duy nhất cả về thể chất và tinh thần cho mẹ và bé.
Biên soạn: DS. Lê Võ Hoàng Yến
Chỉnh sửa: DS. Phạm Trần Đan Thi
Infographic: Phạm Hoài Phương Lan-SV- ĐH Công Nghệ TPHCM
Tài liệu tham khảo
- About breastfeeding, CDC, 24 Jan 2018, https://www.cdc.gov/breastfeeding/about-breastfeeding/index.html
- Exclusive breastfeeding for six months best for babies everywhere , World Health Organization, 15 Jan 2011, https://www.who.int/mediacentre/news/statements/2011/breastfeeding_20110115/en/
- Viet Nam breastfeeding campaign normalizes practice, improves rates, World Health Organization, 2 Aug 2016, https://www.who.int/en/news-room/feature-stories/detail/viet-nam-breastfeeding-campaign-normalizes-practice-improves-rates
- Breastfeeding Your Baby, The American College of Obstetricians and Gynecologists, Nov 2016, https://www.acog.org/Patients/FAQs/Breastfeeding-Your-Baby#how
- Making the decision to breastfeed, Office on Women’s Health – U.S. Department of Health and Human Services, 6 Dec 2018, https://www.womenshealth.gov/breastfeeding/making-decision-breastfeed/#3https://wicworks.fns.usda.gov/wicworks//Topics/BreastfeedingFactSheet.pdf
- Benefits of breastfeeding for mom, American academy of pediatrics, 25 July 2016, https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/baby/breastfeeding/Pages/Benefits-of-Breastfeeding-for-Mom.aspx
- Weight loss while breastfeeding, United States Department of Agriculture, 27 Apr 2018, https://www.choosemyplate.gov/moms-breastfeeding-weight-loss
Healthcare Book 